Mô hình hộ kinh doanh là một hình thức kinh doanh phổ biến, đóng góp không nhỏ vào sự phát triển kinh tế tại Việt Nam. Tuy nhiên, khi quy mô kinh doanh ngày càng mở rộng, nhiều chủ hộ kinh doanh đứng trước một quyết định quan trọng: có nên chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp hay không? Hàng loạt câu hỏi được đặt ra xoay quanh ngưỡng doanh thu bắt buộc, những lợi ích thiết thực về thuế, chi phí, cũng như các vướng mắc thực tế trong quá trình hoạt động. Để giải đáp những thắc mắc này, sau đây FPT BizNext sẽ chia sẻ những thắc mắc và giải đáp đến từ Cục Thuế khi chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp chi tiết nhất.
Câu hỏi 1: Hộ kinh doanh có hạn mức doanh thu một năm bao nhiêu thì phải chuyển đổi lên doanh nghiệp?
Trả lời: Hiện nay không có quy định về điều kiện, ngưỡng doanh thu hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh phải chuyển đổi sang doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên cơ quan thuế khuyến nghị hộ kinh doanh có doanh thu lớn chuyển sang doanh nghiệp để phát triển hoạt động kinh doanh, hưởng các ưu đãi về thuế đối với doanh nghiệp mới thành lập như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong 3 năm đầu thành lập.
Mặt khác theo quy định tại Luật Quản lý thuế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có có quy mô về doanh thu, lao động đáp ứng từ mức cao nhất về tiêu chí của doanh nghiệp siêu nhỏ trở lên, cụ thể như sau: hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và lĩnh vực công nghiệp, xây dựng có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm từ 10 người trở lên hoặc tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 3 tỷ đồng trở lên; hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm từ 10 người trở lên hoặc tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 10 tỷ đồng trở lên phải thực hiện chế độ kế toán và nộp thuế theo phương pháp kê khai.
Câu hỏi 2: Tôi kinh doanh văn phòng phẩm, thiết bị giáo dục, tôi đang cân nhắc đến việc liệu có nên chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp hay không để còn mở rộng việc kinh doanh và còn được trừ các chi phí như nhân công, mặt bằng …Tôi mong được hướng dẫn rõ hơn về lợi ích khi chuyển đổi lên doanh nghiệp.
Trả lời: Trường hợp trong năm 2026, NNT vẫn kinh doanh dưới hình thức hộ kinh doanh thì mức nộp thuế đối với kinh doanh văn phòng phẩm, thiết bị giáo dục theo mức 1,5% trên doanh số thực tế bán ra (trong đó 1% thuế GTGT; 0,5% thuế TNCN) không được trừ chi phí, không được hưởng ưu đãi thuế.
Trường hợp NNT chuyển sang hình thức doanh nghiệp thì sẽ có các thuận lợi sau:
+ Về mô hình kinh doanh: có cơ hội hơn trong mở rộng quy mô lao động, vốn, tín dụng, tiếp cận thị trường, tăng trưởng doanh thu, xây dựng thương hiệu của mình.
+ Về kê khai, nộp thuế:
Đối với thuế GTGT: Doanh nghiệp sẽ áp dụng nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, có nghĩa là thuế GTGT đầu ra được trừ đi thuế GTGT đầu vào được khấu trừ;
Đối với thuế thu nhập doanh nghiệp: Được tính các chi phí phục vụ hoạt động kinh doanh như: giá vốn hàng hóa mua vào, thuê mặt bằng, nhân công, tiền điện, nước, chi phí tiếp thị, quảng bá quảng cáo cửa hàng, chi phí đào tạo người lao động… Doanh nghiệp được trích tối đa 20% thu nhập tính thuế TNDN để lập quỹ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Nếu doanh nghiệp lỗ thì được chuyển lỗ liên tục sang 5 năm tiếp theo. Nếu lãi, được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong 3 năm. Ngoài ra theo dự thảo của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi, tùy theo doanh thu, doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ở mức 15-17%.
Câu hỏi 3: Tôi là hộ kinh doanh nhà hàng và vừa áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Tôi đang cân nhắc lên doanh nghiệp để được trừ các chi phí như tiền thuê mặt bằng, nhân công, và các chi phí đầu vào như đồ uống, thực phẩm… Tôi xin hỏi khi mua rau, cá, trứng, thịt ở chợ dân sinh thì người bán ở chợ cấp hóa đơn như thế nào là hợp pháp để người mua được tính chi phí đầu vào?
Trả lời: Theo các quy định của pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp; trường hợp khi hộ chuyển đổi lên doanh nghiệp có mua hàng (đồ dùng, tài sản, dịch vụ) của hộ gia đình, cá nhân không kinh doanh trực tiếp bán ra; hoặc mua hàng hóa, dịch vụ của hộ thu nhập thấp (100 triệu đồng/năm) thì sử dụng bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ để được tính vào chi phí được trừ. Trong trường hợp là hộ kinh doanh thì không được trừ các chi phí này.
Vì vậy, để nâng cao hiệu quả quản lý, minh bạch trong kinh doanh, đồng thời áp dụng những phương pháp tính thuế khoa học, tân tiến, các hộ kinh doanh nên chuyển đổi lên doanh nghiệp. Hiện nay, Chính phủ cũng đã có nhiều chính sách, giải pháp để khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp cụ thể là 8 Chính sách hỗ trợ thuế, phí, lệ phí theo Nghị quyết 198/2025/QH15.
Qua những phân tích trên, có thể thấy việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp không chỉ là một yêu cầu tất yếu khi đạt đến một quy mô nhất định mà còn là một bước đi chiến lược, mang lại nhiều lợi ích vượt trội. Các lợi ích này không chỉ dừng lại ở việc tối ưu hóa nghĩa vụ thuế thông qua việc khấu trừ chi phí đầu vào, chi phí nhân công, mặt bằng, hay hưởng các ưu đãi thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận nguồn vốn lớn, nâng cao uy tín thương hiệu và tạo dựng nền tảng pháp lý vững chắc cho sự phát triển bền vững. Cùng với sự khuyến khích và các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, đây là con đường giúp các hộ kinh doanh chuyên nghiệp hóa hoạt động, minh bạch hóa tài chính và vươn mình mạnh mẽ hơn trong môi trường cạnh tranh hiện nay.
>> Xem thêm: Hồ sơ chuyến hộ kinh doanh thành công ty
(Nguồn https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/)
