Việc thành lập doanh nghiệp là con đường hiện thực hóa ước mơ khởi nghiệp, phát triển kinh tế và tạo ra giá trị cộng đồng. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tự do thành lập và điều hành một doanh nghiệp. Pháp luật Việt Nam, với mục tiêu bảo vệ trật tự xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, doanh nghiệp khác, đã quy định rõ ràng về những cá nhân không đủ điều kiện để tham gia vào hoạt động kinh doanh.
Bài viết này sẽ đi sâu vào việc làm rõ những trường hợp cụ thể mà pháp luật hạn chế hoặc cấm các cá nhân thành lập và quản lý doanh nghiệp, từ đó giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quyền và trách nhiệm của mình trong môi trường kinh doanh.
Năm 2025 cá nhân nào không có quyền thành lập doanh nghiệp?
Căn cứ khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 về quyền thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp và quản lý doanh nghiệp quy định:
Điều 17. Quyền thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp và quản lý doanh nghiệp quy định
[…]
Tổ chức, cá nhân sau đây không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam:
a) Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình;
b) Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức;
c) Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, công nhân công an trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc quản lý tại doanh nghiệp nhà nước;
d) Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong doanh nghiệp nhà nước theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 88 của Luật này, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp khác;
đ) Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; tổ chức không có tư cách pháp nhân;
e) Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; các trường hợp khác theo quy định của Luật Phá sản, Luật Phòng, chống tham nhũng.
Trường hợp Cơ quan đăng ký kinh doanh có yêu cầu, người đăng ký thành lập doanh nghiệp phải nộp Phiếu lý lịch tư pháp cho Cơ quan đăng ký kinh doanh;
g) Tổ chức là pháp nhân thương mại bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định theo quy định của Bộ luật Hình sự.
[…]
Quyền và nghĩa vụ khi thành lập doanh nghiệp
Căn cứ pháp lý:
- Luật Doanh nghiệp 2020 số 59/2020/QH14;
- Nghị định số 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp;
- Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT về hướng dẫn đăng ký doanh nghiệp.
Quyền của doanh nghiệp
Theo quy định tại Điều 7 Luật doanh nghiệp 2020 thì doanh nghiệp có các quyền sau:
- Tự do kinh doanh ngành, nghề mà luật không cấm.
- Tự chủ kinh doanh và lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh; chủ động lựa chọn ngành, nghề, địa bàn, hình thức kinh doanh; chủ động điều chỉnh quy mô và ngành, nghề kinh doanh.
- Lựa chọn hình thức, phương thức huy động, phân bổ và sử dụng vốn.
- Tự do tìm kiếm thị trường, khách hàng và ký kết hợp đồng.
- Kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu.
- Tuyển dụng, thuê và sử dụng lao động theo quy định của pháp luật về lao động.
- Chủ động ứng dụng khoa học và công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh; được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.
- Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của doanh nghiệp.
- Từ chối yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân về cung cấp nguồn lực không theo quy định của pháp luật.
- Khiếu nại, tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật.
- Quyền khác theo quy định của pháp luật.
Nghĩa vụ của doanh nghiệp
Căn cứ Điều 8 Luật doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp có nghĩa vụ:
- Đáp ứng đủ điều kiện đầu tư kinh doanh khi kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài theo quy định của pháp luật và bảo đảm duy trì đủ điều kiện đó trong suốt quá trình hoạt động kinh doanh.
- Thực hiện đầy đủ, kịp thời nghĩa vụ về đăng ký doanh nghiệp, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, công khai thông tin về thành lập và hoạt động của doanh nghiệp, báo cáo và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật này.
- Chịu trách nhiệm về tính trung thực, chính xác của thông tin kê khai trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp và các báo cáo; trường hợp phát hiện thông tin đã kê khai hoặc báo cáo thiếu chính xác, chưa đầy đủ thì phải kịp thời sửa đổi, bổ sung các thông tin đó.
- Tổ chức công tác kế toán, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật.
- Bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động theo quy định của pháp luật; không phân biệt đối xử, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người lao động trong doanh nghiệp; không ngược đãi lao động, cưỡng bức lao động hoặc sử dụng lao động chưa thành niên trái pháp luật; hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động tham gia đào tạo nâng cao trình độ, kỹ năng nghề; thực hiện các chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế và bảo hiểm khác cho người lao động theo quy định của pháp luật.
- Nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
Dịch vụ thành lập công ty tại FPT BizNext
Việc xác định những cá nhân không có quyền thành lập doanh nghiệp là một yếu tố then chốt trong việc duy trì sự công bằng, minh bạch và ổn định của môi trường kinh doanh. Những quy định này không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan mà còn góp phần đảm bảo sự tuân thủ pháp luật, phòng ngừa các hành vi vi phạm và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Hiểu rõ về những hạn chế này giúp mỗi cá nhân tự đánh giá bản thân, đưa ra những quyết định sáng suốt và đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của xã hội.
FPT BizNext tự hào cung cấp dịch vụ thành lập doanh nghiệp toàn diện, giúp bạn vượt qua những rào cản pháp lý và thủ tục hành chính phức tạp. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và am hiểu sâu sắc về luật pháp, FPT BizNext sẽ tư vấn chi tiết về các quy định hạn chế quyền thành lập doanh nghiệp, giúp bạn đánh giá xem mình có đủ điều kiện hay không. Nếu bạn đủ điều kiện, FPT BizNext sẽ hỗ trợ bạn chuẩn bị hồ sơ, hoàn thiện thủ tục và đại diện làm việc với các cơ quan chức năng, đảm bảo việc thành lập doanh nghiệp diễn ra nhanh chóng và hiệu quả.
Đừng để những lo ngại về pháp lý cản trở ước mơ khởi nghiệp của bạn. Hãy liên hệ với FPT BizNext ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí và bắt đầu hành trình thành lập doanh nghiệp một cách vững vàng. Chúng tôi cam kết mang đến cho bạn sự hỗ trợ chuyên nghiệp, tận tâm, giúp bạn tập trung vào phát triển chiến lược kinh doanh.
